Op. Dr. Erol GÜNEN : SAĞLIKLI VÜCUT İÇİN NELER YAPMALIYIZ?

(Hakimiyet Gazetesi'nin resmi internet sitesidir)

SAĞLIKLI VÜCUT İÇİN NELER YAPMALIYIZ?

Op. Dr. Erol GÜNEN

Çocuklarda Kas-İskelet Problemlerinde En Büyük Risk: Teknoloji Sessizce Yaklaşıyor

Ekran başında geçirilen saatler, kemiklerin ve kasların geleceğini şekillendiriyor.

Günümüz çocukları için oyun alanları artık bahçeler ya da sokaklar değil; tabletler, telefonlar, bilgisayarlar. Eğlence, öğrenme, hatta sosyalleşme bile dijital ekranlar aracılığıyla gerçekleşiyor. Teknoloji her ne kadar hayatı kolaylaştırsa da, çocukların kas-iskelet sistemi gelişimi üzerinde ciddi ve uzun vadeli riskler oluşturuyor.

Her geçen gün, omurgasında şekil bozukluğu, boyun ve bel ağrısı, duruş bozukluğu, erken yaşta düz tabanlık ya da kas zayıflığı yaşayan çocukların sayısı artıyor. Sessiz ama yaygın bir sağlık sorunu olarak büyüyen bu tablo, teknolojik alışkanlıkların doğru yönetilmediği sürece daha da ağırlaşacak gibi görünüyor.

Teknoloji ile Gelen Tehlikeler Neler?

Uzun Süreli Oturma ve Hareketsizlik

Tablet başında saatler geçiren bir çocuğun kasları yeterince çalışmaz. Kemikler, büyüme çağında yeterli yüklenmeye maruz kalmazsa gelişimini sağlıklı şekilde tamamlayamaz. Bu da hem kas zayıflığına hem de kemik yoğunluğunun azalmasına neden olur.

Postür (Duruş) Bozuklukları

Öne eğilmiş baş, kamburlaşmış sırt ve öne kaymış omuzlarla uzun süre ekran karşısında oturmak, omurganın doğal yapısını bozar.

Bu duruma “teknoloji boynu” ya da “tablet kamburu” da denir. Zamanla kalıcı şekil bozukluklarına, sırt ve boyun ağrılarına yol açar.

Omurga Eğrilikleri (Skolyoz, Kifoz)

Dengesiz duruş alışkanlıkları, özellikle hızlı büyüme dönemindeki çocuklarda omurga eğriliklerinin daha kolay oluşmasına neden olur. Uzun süre aynı pozisyonda kalmak, kasların bir tarafının fazla, diğerinin ise yetersiz çalışmasına yol açar.

Gözden Kaçan Kas Gelişimi Geriliği

Koşmayan, tırmanmayan, zıplamayan bir çocuk, sadece enerji değil kas gelişimi de kaybeder. Bu durum hem duruşu hem dengeyi hem de ilerleyen yaşlarda kas-iskelet sorunlarına yatkınlığı artırır.

Hangi Şikayetler Uyarıcı Olmalı?

Çocuğunuz çabuk yoruluyor, yürürken dengesini kaybediyor mu?

Omuzları sürekli önde mi duruyor?

Sırt, boyun ya da bel ağrısından yakınıyor mu?

Ayakta ya da otururken kambur duruyor mu?

Koşma, zıplama gibi aktivitelerden kaçınıyor mu?

Bu sorulara “evet” diyorsanız, çocuğunuzun duruşu ve hareket alışkanlıkları mutlaka gözden geçirilmeli, gerekirse bir ortopedi uzmanına danışılmalıdır.

Çocuklar İçin Sağlıklı Kas-İskelet Gelişiminin Temel Kuralları

Her 30-40 dakikalık ekran süresinden sonra 5-10 dakika hareket molası verdirin.

Kalkıp yürümesi, gerinmesi bile büyük fayda sağlar.

Günde en az 60 dakika fiziksel aktiviteyi hayatına dahil edin.

Bisiklet, yürüyüş, ip atlama, sek sek gibi basit oyunlar bile kasları güçlendirir.

Doğru oturma düzeni sağlayın.

Ekran göz hizasında, sırt dik, ayaklar yere basar şekilde oturulmalı.

Ağır okul çantaları yerine ergonomik sırt çantası kullanmasını sağlayın.

Çanta ağırlığı çocuğun kilosunun %10-15’ini geçmemeli.

Yatış pozisyonlarını ve uyku ortamını gözden geçirin.

İyi bir uyku pozisyonu da omurga gelişimini destekler.

Teknolojiyi Yasaklamak Değil, Doğru Kullanmayı Öğretmek Gerek

Gerçekçi olalım; bugünün çocuklarını ekrandan tamamen uzaklaştırmak mümkün değil, belki de gerekli de değil. Asıl önemli olan, teknolojiyi dengeli ve kontrollü bir şekilde kullanmayı öğretmek.

Bu, hem fiziksel sağlık hem de dijital bilinç açısından kazanılması gereken bir yaşam becerisidir.

Sonuç: Sağlıklı Beden, Sağlıklı Gelecek

Çocukların kas-iskelet sistemi, hayatlarının temel taşıdır. Bu yapı, ne kadar güçlü ve sağlıklı kurulursa, ilerleyen yaşlarda o kadar az sorun yaşanır.

Teknoloji çocukların dünyasına dahil olmalı; ama hareketin, dengenin ve fiziksel gelişimin yerini almamalı.

Çocuklarımızın sağlığı için onların yalnızca ekran süresine değil, kaslarına, duruşuna ve hareketine de bakmayı unutmamalıyız.

Unutmayalım:

Bugünün kambur alışkanlıkları, yarının kalıcı ortopedik sorunları olabilir.

Vaktinde fark edin, erken önlem alın. Gelecek, sağlam adımlarla şekillenir.