Op. Dr. Erol GÜNEN : KOLLAJEN GERÇEKTEN FAYDALI MI ?

(Hakimiyet Gazetesi'nin resmi internet sitesidir)

KOLLAJEN GERÇEKTEN FAYDALI MI ?

Op. Dr. Erol GÜNEN

Kollajen Gerçeği: Ortopedik Problemlerde Gerçekten Faydalı mı?

Reklamlar vadediyor, peki bilim ne söylüyor?

Son yıllarda eczanelerde, raflarda ve sosyal medyada en sık karşımıza çıkan takviyelerden biri: kollajen. Cilt sağlığı için başladığı yolculuk, artık eklem, kıkırdak, tendon ve bağ doku sağlığı için de önerilen bir destek haline geldi. “Diz ağrısına iyi geliyor”, “kıkırdağı yeniliyor”, “kollajen içersen protezden kurtulursun” gibi iddialar kulağa hoş geliyor.

Peki gerçekten öyle mi? Kollajen takviyeleri ortopedik hastalıkları önler mi, tedavi eder mi? Hekim gözüyle, bilimsel veriler ışığında bu çok konuşulan konuyu sade ve tarafsız bir dille ele alalım.

Kollajen Nedir, Ne İşe Yarar?

Kollajen, vücudumuzdaki en bol bulunan yapısal proteindir.

Deri, tendon, bağ, kemik ve eklem kıkırdaklarında bulunur.
Dokulara esneklik, sağlamlık ve direnç kazandırır.
Yaşla birlikte üretimi azalır; bu da eklem kireçlenmesi, cilt elastikiyetinde azalma gibi sorunlara zemin hazırlar.
Bu nedenle “vücudun yapıştırıcısı” olarak da tanımlanır.

Kollajen Takviyesi Ne Amaçla Kullanılır?

Son yıllarda özellikle şu alanlarda kullanılmaktadır:

Eklem kireçlenmesi (osteoartrit)
Tendon ve bağ yaralanmaları
Egzersiz sonrası kas ve bağ dokusu iyileşmesi
Ameliyat sonrası iyileşmeyi destekleme
Kemik yoğunluğunu artırma

Ancak burada önemli olan konu şu: Kollajen takviyesi kullanıldığında bu etkiler ne ölçüde gerçekleşiyor? Beklentiyle gerçek örtüşüyor mu?

Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?

Günümüzde kollajen üzerine yapılan bilimsel çalışmaların sayısı giderek artıyor. En sık incelenen formlar:

Hidrolize kollajen (kollajen peptitler)
Tip II kollajen

Bazı klinik araştırmalar şunları göstermiştir:

8-12 hafta boyunca düzenli kollajen takviyesi alan bireylerde, özellikle diz kireçlenmesi olanlarda hafif ila orta düzeyde ağrı azalması ve eklem fonksiyonunda artış gözlenmiştir.
Profesyonel sporcularda tendon ve bağ dokusu iyileşmesinde kollajen+vitamin C kombinasyonunun doku yenilenmesini destekleyebileceği bildirilmiştir.
Ancak, bu etkiler genellikle hafif düzeydedir ve tedavi edici değil, destekleyici niteliktedir. Önemli not: Kollajen kıkırdağı doğrudan “yenilemez” ya da “hasarı geri çeviremez.” Bu nedenle, “kıkırdak yenileniyor” gibi vaatler abartılı olabilir.

Kimler Kollajen Takviyesinden Faydalanabilir?

Erken evre diz/kalça kireçlenmesi olanlar
Yoğun egzersiz yapan bireyler (özellikle sporcularda bağ doku sağlığı için)
Kırık sonrası iyileşme sürecinde olanlar
Ortopedik cerrahi sonrası destek amaçlı
Kemik erimesi (osteoporoz) riski taşıyanlar

Ancak takviye alacak birey mutlaka hekime danışmalı, ihtiyacına göre doz ve süre belirlenmelidir.

Kollajen Takviyesi Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

Hidrolize (peptid formunda) olması: Emilimi daha yüksektir.
İçeriğinde C vitamini olması:Kollajen sentezini artırır.
Kaynağı güvenilir olmalı: Sığır, tavuk ya da balık kaynaklı kollajenler tercih edilirken alerji durumu göz önünde bulundurulmalı.
Katkı maddeleri az olan ürünler: Gereksiz şeker, aroma veya katkı maddelerinden kaçınılmalıdır.
Günlük doz: Genellikle 5-10 gram arası önerilir, ancak ihtiyaç kişiye göre değişebilir. Kollajen Takviyesinin Yerine Geçemeyecek Şeyler

Sağlıklı beslenme: Protein, C vitamini, çinko, magnezyum gibi kollajen üretimini destekleyen besin öğeleri düzenli alınmalıdır.
Egzersiz: Hareket etmeyen eklemde kollajen üretimi de azalır. Düzenli egzersiz dokuları canlı tutar.
Hekim kontrolü: Her ağrının nedeni kollajen eksikliği değildir. Önce doğru tanı koyulmalıdır.
Ameliyat gerektiğinde gecikmemek: İlerlemiş kireçlenmelerde kollajen takviyesi etkisizdir, sadece zaman kaybı yaşanır. Sonuç: Kollajen Mucize Değil, Destektir

Kollajen takviyesi, doğru kişide ve doğru dozda kullanıldığında destekleyici olabilir, ancak tedavi edici değildir. Ciddi ortopedik hastalıkların çözümü hâlâ bilimsel tanı, fizik tedavi, egzersiz ve gerektiğinde cerrahidir.

Yani kollajen bir mucize değil; doğru bilgiyle yaklaşıldığında, tedavinin küçük ama faydalı bir parçası olabilir. Sağlıkta her zaman olduğu gibi burada da altın kural geçerli:

“Doğru tanı, doğru tedavi; destekleyici ürünler ise bilinçli kullanımda anlamlıdır.”

Bilime kulak verin, reklamlara değil. Kollajeni panzehir değil, akıllıca bir destek olarak görün.

Yazar Hakkında Op. Dr. Erol Günen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Kas-iskelet sistemi hastalıklarında modern cerrahi yöntemler, spor yaralanmaları, eklem sağlığı ve koruyucu ortopedi uygulamaları alanında uzmanlaşmıştır. Sağlık okuryazarlığını artırmak, bilimsel bilgileri herkesin anlayabileceği bir dille sunmak ve toplumda sağlıklı hareket bilincini geliştirmek amacıyla yazılar kaleme almaktadır.

İletişim: Telefon: +90 538 795 15 73 Web: www.ortopedirehberi.com E-posta: info@ortopedirehberi.com Instagram: dr.erolgunen Facebook: op.dr.erolgünen