AKINCI “DELİLER” VE “PINARCIK”

Önceki yıllarda basına yansıdığı üzere; Ereğli’nin Deliler Köyü, köy adından rahatsız olup, köyün adını değiştirdiler. Pınarcık yaptılar.

“DELİ” kelime anlamı olarak; “delidolu – gözü kara – cesur – yiğit” anlamlarını ihtiva eder. “Deliler” adının, Osmanlı İmparatorluğunda, öncü-akıncı olarak savaşlarda en önde bulunan “deli” denilen insanlardan gelmiş olduğu da dillendirilmektedir. 15-18 yaşlarındaki genç insana, günümüzde “delikanlı” denilince “heyecan” duyuluyor ama köyün adına “deliler” denildiğinde bu heyecanın günümüzde duyulmadığını görmekteyiz. Oysa ki bu adın ilk koyucuları-kullanıcıları, bu addan büyük bir heyecan duymuş olmalıdırlar. Köylerimize kazandırılan adlar önemlidir. Sahip çıkılmalıdır. Geçmişte verilen değer, geleceğe de taşınmalıdır. Eğer bu adlar değiştirilecekse bile, geçmişten daha güçlü ve güzel bir ad bulunmalıdır diye düşünmekteyiz.

 “Deliler” Osmanlı’daki “Akıncılar”ın bir benzeri gruptur. Bu “deliler” hudutlarda ve hududa yakın yerlerde bulunurlardı. İri yarı, şecaat (yiğitlik) ve cesaretleri ile tanınırlardı. Harikulade cesaretle­rinden dolayı “deli” denilmiştir. Bunlar gözünü budaktan esirgeme­yen, hayatlarını hiçe sayarak savaşırlardı.

Yazar Ekrem Şama “Deliler”i şöyle tanıtır: “Deliler askeri grubu, 1689’da ihdas edilmiş, Müslüman gençlerden teşekkül etmiş Rumeli halkından idiler. Akıncıların silahlarından silahları vardı. Başların­da kurt derisinden yapılmış ve üzerine kartal kanatları takılmış bir başlık bulunurdu. Şalvarları, kurt veya ayı derisinden olup, tüyleri dışarıda idi. Ayaklarında burunları sivri, arkasında uzun serhadlik denilen mahmuzları olan çizmeler giyerlerdi. Atları da çok hızlı ve dayanıklıydı. Başlarındaki kişiye ‘delibaşı’ denirdi. Yeminle göreve gelirlerdi ve yeminlerine-kanunlara-törelere uymayanlar, ocaktan atılır idi”..

TÜRKİYE’DE BULUNAN BAŞKACA   “DELİLER”
AVŞARLAR: 24 Oğuz Boyu arasında yer alan Avşarlar, Anadolu’nun dört bir yanında göze çarpmaktadırlar. Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesi ve köylerinde çok sayıda Avşarlılar bulunmaktadır. Avşar kelimesinin “çevik” ve “vahşî hayvan avına hevesli” anlamına geldiği belirtilmektedir.
Deliler Avşarları Türkiye’nin dört bir tarafındaki vilayetlerde ilçelerde bulunmaktadır.

TÜRKİYE’DE “DELİLER”:
Tekrar etmek gerekirse, “Deliler” adı verilen yerleşim yerlerinde yaşayan vatandaşlarımızın özellikle Oğuz boylarından olan Avşar boyundan oldukları belirtilir. Türkiye’de bir çok yerde “Deliler” adı verilmiş olan yerleşim yerleri bulunmaktadır. Bunlar; Kayseri-Pınarbaşı, Malatya-Hekimhan (Delibaba ve Delihıdır), Kırşehir-Çiçekdağı, Ankara-Haymana (Toyca), Ankara-Çankaya (Deliler Tepesi), Ankara-Elmadağ (Deliler Köyü), Şereflikoçhisar (Deliler Köyü), Bursa (Ürünlü-Aşağıdeliler-Yukarıdeliler), Osmangazi (Büyükdeliler-Küçükdeliler), Adana-Kozan (Deller Köyü), Afyon-Dinar (Dellercerit), Bolu-Yeniçağa (Deliler Köyü), Çorum (Deller-Kınıkdeliler), Osmancık (Deller Köyü), Erzurum-Pasinler (Deliler Köyü), Tekman (Deliler Köyü),  Gümüşhane-Kelkit (Deliler Köyü), İstanbul-Kartal (Deliler Mahallesi), Kayseri-Akkışla (Deller Köyü), Karabük-Eflani (Deller Köyü), Kastamonu (Deliler Köyü), Manisa-Akhisar (Deliler Köyü),Gördes (Deliler Köyü), Nevşehir-Aşağıdeller Köyü, Hacıbektaş-Yukarıdeller Köyü, Gülşehir ilçesinin (Delileratik-Delilercedit-Hırkadeller Köyleri), Sinop (Deliler Köyü), Sivas-Gemerek (Deliler Köyü), Divriği (Deliler Köyü), Tekirdağ-Malkara-Ballı (Deliler Köyü), Şanlıurfa-Bozova-Yaylak (Deliler Köyü), Uşak (Deller Köyü), Yozgat-Şefaatli (Deliler Köyü),  ZONGULDAK-EREĞLİ (DELİLER KÖYÜ-“PINARCIK”).. İşte bu köylerde Deliler-Avşarları’nın yaşadığı belirtilmektedir.

ANKARA- Elmadağ ilçesinin bir köyü olan “DELİLER”:
Köy halkının kökeni olarak “Oğuzların Bozok koluna mensup Avşar Türkmenlerinin Deliler Obasındandır” denilmektedir. ÇORUM- Yine Çorum merkezine bağlı Deliler adıyla bir köy bulunmaktadır. Ayrıca Çorum’un Ardıç adında bir köyü de bulunmaktadır ki (Osmanlı arşivlerinden de tespit edebildiğimiz gibi) Ereğli’nin de bir köyünün adının Ardıç olması dikkat çekicidir.  ERUZRUM- Aras Nehri’nin kenarında tarihi bir yerleşim yeri olarak dikkat çektiği belirtilen Deli Baba adıyla bir köy olduğu da belirtilir. Bu köyün “Horasan ile Eleşkirt Yolu’ndaki Tahir Geçidi ve Dağları arasında yer aldığı, Kara ve sonraları Akkoyunluların meşhur Türkmen köylerinden birisi olduğu” belirtilir. Yine bu köye Deli Baba adlı bir şahsın adı verildiği de belirtilir. Bolu-Yeniçağa’nın da Deliler adında bir köy adı varken, onlar bu köyün ismini 2006’da “Akıncılar” olarak değiştirmiştir.

Bu ifadelerden anlaşılacağı üzere, DELİLER ikametlerinde yaşayanların AVŞAR Boylarına mensup ailelerden olduğu bilgisi paylaşılmaktadır. Hatta bu konuda detaylı bilgi almak isteyenler için bir kaynak kitap adı da verilmektedir. Osman Ülger Ozanoğlu’nun “Avşarlar Hânedanları Bazı Önderleri”..

RAMAZAN EREN:
Çanakkale 18 Mart Üniversitesinde görev yapan ve Çanakkale yerel tarihi üzerine fazlaca kitabı bulunan (rahmetli) Yazar Ramazan Eren’i Ormanlı Beldesine davet edip “Çanakkale Savaşları” konulu konferans vermesini istemiştik. Tahminen 2003-2004 yılları idi. Aynı yıllarda Deliler Köyü de köylerinin adlarını değiştirmek için gazete haberlerine konu oluyorlardı. Zaman Gazetesinde bu konuda bir haber yayınlanınca, Sayın EREN hemen gazetenin Yazı İşleri Müdürüne ve Deliler Köyü Muhtarına hitaben bir yazı yazmış ve iletmiş. İşte o günlerde Ormanlı’ya gelen EREN, aynı yazının bir nüshasını da bana vermişti. O yazıda EREN ŞUNLARI YAZMIŞ: “Köy adlarınızdan dolayı müşteki-şikayetçi olduğunuza dair Zaman’da çıkan haberinizi daha önce de okumuştum. Bir kere köyünüzün adı “Deliler” değil “Deliller”dir. Yani siz zaman içinde Deliller’i Deliler olarak bozdunuz. Deliller “önderler-kılavuzlar” anlamını taşır. Deliller, Karakeçili Aşiretinin Deliller Cemaatidir. Yani Deliller, Oğuz Boylarından bir cemaatin ismidir. Köyü ilk kuran dedeleriniz, Karakeçili Aşiretinin Deliller Cemaatinden bir ailedir. Köylerine de cemaatlerinin adını vermişlerdir. Karakeçililer, Osmanlı devletini kurmuş olan Kayı Boyundan bir aşiretin adıdır. Ertuğrul Gazi ile birlikte Anadolu’ya ayak basmışlar ve hiçbir Osmanlı seferinden geri kalmamışlardır.” “Şimdi bu değerlendirmeler çerçevesinde köyünüzün ismini değiştirmek, tarihi bir hata olur. Ama Deliler de kalmamalıdır. .. Ancak, Pınarcık-Çınarcık-Kayacık bilmem ne taşı Anadolu Köyüne isim olması doğru olmaz. Burası, gazi bir vatan, köylere de o gazilerin ve cemaatlerin isimleri ad olmuştur. Bunları bozmanın yanlış bir icraat olacağı düşüncemi netice olarak söylemek ister, saygılar sunarım. R.EREN-19.07.2004”..

Sayın Eren, “Deliller” üzerinden yorum ve açıklamalarda bulunmuş olsa da “Avşar boyunun Delileri” üzerinden paylaşılan bilgi daha doğru bir yaklaşım olarak görünmektedir.

Kendi arabasına “gururla-heyecanla” “Deli Osman” yazanları gör(dük)üyoruz. Şimdi acaba bu “deli”lik özelliklerini kendinde hisseden-bulan Pınarcık köy halkından bazıları, aslında köyün adını değiştir­mekle yanlış yaptık, derler mi bilmiyoruz. Ama her daim delilere-delikanlılara-akıncılara ihtiyacımız olduğunu biliyoruz. Özellikle de günümüzde..

Türklük bilincini damarlarında dolaşan “asil-deli kan”dan da alan bu köyü(lü)müzün okulunun adı da bir Türk büyüğümüzün ismi olan: ERTUĞRUL GAZİ. Ertuğrul Gazi, Anadolu’da Türklüğü ve İslâmı yaymaya niyet eden bir deli yürek. Onun oğlu Osman Gazi de torunu Orhan Gazi de yaşadığımız bu coğrafyada adlarını unutulmaz kılmıştır. Hatta biz de “Orhan Gazi’nin Ereğli ve yöresinde emeği-mücadelesi var ve ona vefa duyuyoruz” diyerek “ORHAN GAZİ VE BİR FETİH” adıyla bir kitap çalışmasında bulunduk.

Şeyh Edebali’nin şu veciz sözünü de hatırlatalım: “Oğul, Atın iyisine doru, yiğidin iyisine de deli derler”..

SON SÖZ: Pınarcık köy halkına, Muhtar ve ihtiyar heyetine, köy adının (son defa) değişmesine yönelik bir isim tavsiyesinde bulunmak istiyorum: “AKINCILAR”.

“Pınarcık” adı ile tarihte iz bırakılamayacağını düşünerek, bu adın “AKINCILAR” olarak değiştirilmesini arz ve teklif ederim.

Bu yazı 6121 defa okunmuştur

Yazara ait tüm yazılar için tıklayınız

Tweetle

YORUMLAR (12)

YORUM EKLE

YORUM EKLE

---

---