SEMAVİ EYİCE İLE AYASOFYA ÜZERİNE

Ereğli ve bölge tarihi üzerine bilgi alış verişinde bulunmak niyetiyle; 2013 yılında, arkadaşımız Recep Somuncu ile beraber, Prof Dr. Semavi EYİCE’yi İstanbul’daki evinde ziyaret etmiştik. Bu yazımızda Sayın Eyice ile yaptığımız röportajı paylaşabiliriz:.

*Saygıdeğer Hocam, memleketiniz Bartın-Amasra’daki bağınız nedir?

EYİCE: “Bir anımızı anlatayım. Bir gün Ereğli’den bir takayla Bartın’a yolculuk yapmıştım.” “Artık benim Amasra’da malım mülküm kalmadı. Dedemizin bir evi vardı Kum Mahallesinde. Benim amcaoğlu Denz. Alb. Celal Eyiceoğlu, o evi sattı ve ben buna üzülmüştüm. Herkes öldü, sülalemden bir ben kaldım. Hatta Amasra’da bana ait bir tarla vardı. Sonradan bir baktım ki, bir sürü hissedarım çıktı. Ve ben onların birçoğunu tanımıyordum bile. Ben de kızıp, o tarlaya hibe ettim. Bir de babamın Amasra’da evi vardı. Bir belediye başkanı çıktı, şehrin içinde olmadık bir yerde yeni bir cadde açıyoruz diye, babamızın yerinin yarısını istimlak ettiler.”

Üç sene evvel (2010) Amasra’da benim adıma bir parkta anıt dikmişler. O caddeye de benim adımı vermişler.

Artık Amasra’da Türk tarihine yönelik önemli veriler-bilgiler veren Osmanlı mezar taşlarını bile yok ettiler. Ve böylece birçok yer parsellendi. Bu durum tüm Anadolu’da yapıldı. İşte böylelikle, o yerlerde kimler yaşamış bilmenin imkanı yok.

* “Uzmanlık alanı” ile ilgili bir sorumuza..

EYİCE: “Türkiye’de benden başka diplomalı Bizans Sanatı Uzmanı yok” diye söze başlayıp “şimdi bir çok kişi ‘uzmanım’ diye çıktı” dedi.

Ardından: “Ben bu memlekette hiçbir şey olabileceğine inanmıyorum, memleketi masonlar yönetiyor, benim bir görevime de bu şekilde son verilmişti” dedi..

*İSTANBUL’DAKİ AYASOFYA NEDEN KAPALI şeklindeki sorumuza;

EYİCE: “Amerikalı bir uzman İstanbul’a geliyor. (Adını da verdi, ama yazıya hatalı geçirmeyelim diye belirtmedik).  Ayasofyayı ve Mozaikleri inceliyor. Ardından Ankara’ya dönüyor. Atatürk’ün meşhur sofrasında (birkaç Bakan da var iken) bulunuyor. Aynı sofradaki bir Bakan da Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan’dır.

Konuşmalar esnasında Atatürk: “Yaa diyor, biz Ayasofya’yı camiden çıkarsak da müze yapsak ya” diyor. Hemen ertesi gün Bakan S. Arıkan, Atatürk’ün arzusu bu yönde deyip, hemen Vakıflara bir yazı yazıp, caminin boşaltılmasını-teslim edilmesini ve müzeye dönüştürüleceğini iletiyor.

DİNAMİT KOYUP PATLATALIM

EYİCE ilginç bilgiler de verdi:

“1.Dünya Savaşı sonrasında, mütareke yıllarında bir olay vardır. Bu olay iddia, bir iki yerde yazıldı ama pek fazla bilinmez. O yıllarda Müslüman halkta (belli bir grupta) bir galeyan vardır.

“Başımıza gelen bütün bu savaşların-musibetlerin sebebi, işte bu Ayasofya” deyip, “dinamit koyup binayı patlatalım” şeklindeki bu iddiayı, İngiliz İstihbaratı haber aldı. İngiliz askerleri korumaya girişmezler. Fakat o zaman İstanbul’da bir miktar İngiliz askeri vardır ve başlarında da bir subay vardır. İşte onlardan rica ediyorlar ve onlar koruyor Ayasofya’yı..”

EYİCE Hoca, Ayasofya tekrar açılmalı mı sorumuzu, yine batılı hocaların düşünceleri ile cevapladı: “Birkaç yabancı Profesör, bana, Ayasofya’nın ruhaniyetini kaybetmemesi için cami olarak görev yapması gerektiği şeklinde görüş iletti. Hatta bir tanesi (Şardi-?) bu düşüncesini de yazıya aktarmıştı. O yazıya göre, Ayasofya müze olarak değil de cami olarak görev yapmalıydı, çünkü hangi din mensubu olursa olsun orada Allah’a ibadet ediliyordu. Müze olduğunda ilahi ruhaniyetini kaybediyordu.

Yine Şivanfurt (Schweinfurt) –İstanbul’da benim hocamdı-onun asistanıydım- bana bu konudaki düşüncesini açık açık söyledi. “Ayasofya, Cami olarak  kalsaydı daha iyi olurdu” dedi. “Çünkü Cami olarak kalsaydı ruhaniyeti devam ediyordu, şimdi acayip çırılçıplak bir bina oldu, gözleri havada kubbeye bakan turistler geziyor şimdi içinde” dedi.

SEMAVİ EYİCE KİM: Aslen Bartın Amasralı olan ve 09.12.1922’de Kadıköy’de doğan Eyice, Bizans İmparatorluğu üzerine uzun yıllar çalışmış bir Bizantolog.. Sanat tarihçisi.. Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu sanatı üzerine ciddi eserler veren bilim adamı.. “İstanbul aşığı” diye bilinir. O kadar çok araştırmaları ve kitapları var ki, onların da ayrıca bir kitabı yapılmış..

Bu yazı 2307 defa okunmuştur

Yazara ait tüm yazılar için tıklayınız

Tweetle

YORUMLAR (2)

YORUM EKLE

YORUM EKLE

---

---