GÖZTEPE’DE HACI BABA TEKKESİ VE HACI BABA TÜRBESİRecep ÇETİN
Bugünkü haline bakmayın ama Ereğli’nin en gözde mekanlarından biridir GÖZTEPE. Ereğli’nin Türkleşmesi ve İslamlaşması adına emeği olan Seyyid Nasrullah Efendi’nin mekanı-makamıdır GÖZTEPE.. Ereğli’nin Türk İslam tarihinin sembol isimlerinden olan Seyyid Nasrullah Efendi’nin adı-sanı ve hatırasının unut(tr)ulmaması adına, çeşitli adımlar atılmasının gereğini (mesela zâtın türbesinin yeniden yapılması durumunu) ilgililerin takdirine havale ediyoruz. Osmanlı Arşivlerinden temin edip okuttuğumuz ve aşağıda sunduğumuz belgelere göre, bu mekanda Osmanlı İmparatorluğu döneminde Hacı Baba Tekkesi vardır. Ne zaman yapılmış ve yıkılmıştır şimdilik elimizde bu yönde bilgi ve belgemiz yok. Ama Tekke’nin Hacı Baba adı ile belirtilmiş olmasından ve Hacı Baba (Seyyid Nasrullah Efendi) ile devrin Padişahı Orhan Gazi arasında yaşandığı belirtilen diyalogları dikkate aldığımızda, bu tekkenin 1300’lü yıllarda var olma durumunu değerlendirmekteyiz. Aşağıdaki belgelerin kaynağı, yukarıda belirttiğimiz gibi Osmanlı Arşivleridir. Bu belgelerde, Göztepe’de 1700’lü yıllarda HACI BABA TEKKESİ ve HACI BABA TÜRBESİ olduğu görülebilmektedir. HACI BABA TEKKESİ HAKKINDAKİ BELGE Ferman buyurulmuştur. Der-i izzet-mekîne arz-ı dâ‘î-i kemîne budur ki Bendereğli Kazâsına tâbi‘ Hacı Baba Tekkesi''nde yevmî bir akçe vazîfe ile berât-ı şerîf-i âlîşânımla tekkenişîn olan Ali Dede b. Şaban Dede fevt olup yeri hâlî ve mu‘attal olup müteveffâ-yı mezbûrun sulbî oğulları işbu râfi‘-i rik‘a-i ubûdiyyet Mustafa ve Mehmed ve Memi tekke-i mezkûrda tekkenişîn olmasına her biri mahal ü müstahak olup babaları müteveffâ-yı merkûm mahlûlünden oğulları mezbûrlara berat-ı şerîf-i âlîşân sadaka ve ihsan verilmesi ricâsına ahvâlleri vukû‘u üzre der-i devlet-medâra arz u i‘lâm olundu. Hicri:1085-Miladi 1669 Bâkî fermâ der-i adlindir. Ez‘afü''l-ibâd Hasan El-kâdî bi-kazâ-i Bendereğli Ufiye anhu Tarih: H.13/S /1085 Dosya No:14 Gömlek No:1723 Fon Kodu: İE.EV.. Bender-i Ereğli kazasında vaki Hacı Baba Tekkesi tekkenişinliğinin tevcihine dair Bender-i Ereğli Kadısı Hasan Efendi''nin yazdığı arz. Kaynak: Osmanlı Arşivi-İE. EV, 1723 (Miladi-1669) HACI BABA TÜRBESİ HAKKINDAKİ BELGELER KAPUDAN PAŞA HAZRETLERİNE (GÖZTEPE’DEKİ FENER HAKKINDA) C.BH. 204/9535 Kapudan Paşa Hazretlerine Bahr-ı siyâhda Ereğli limanı kurbunda Hacı Baba Türbesi civârında vâki‘ fenerin bu kere nev resim olarak müceddeden inşâsından dolayı yevmiye mahsûs olan revgan-ı zeytin kifâyet etmediği beyânıyla zammı istid‘âsınadâir türbe-i mezkûre türbedârları Derviş Ahmed ve Mehmed ve İsmail efendiler tarafından takdîm olunan bir kıt‘a arzuhâl manzûr-ı vâlâları buyurulmak üzere leffenirsâl kılınmış olmağla îcâbının icrâsı bâbında irâde efendimindir. MVL, 16/6 Devletlüatûfetlü Efendim Hazretleri Bahr-ı siyâhda Ereğli Limanı kurbunda Hacı Baba Türbesi civârında vâki‘ Fenerin bu kere nev resim olarak müceddeden inşâsından dolayı yevmiye muhassas olan revgan-ı zeytin kifâyet etmediği beyânıyla zammı istid‘âsına dâir türbe-i mezkûre türbedârları Derviş Ahmed ve Mehmed ve İsmail Efendiler tarafından takdîm olunan bir kıtma arzuhâl manzûr-ı vâlâları buyurulmak üzre leffenirsâl kılınmış olmağla îcâbının icrâsı bâbında irâde efendimindir. Fî 13 Ş. Sene [12]63 MİLADİ-1847 Ma‘rûz-ı çâker-i kemeîneleridir ki Müfâd-ı işmâr-ı âlî-i vekâlet penâhileri zikr olunan arzuhâl müeddâsıkarîn-i îkân-ı çâkirânem olmuşdur. Zikr olunan Fener, Tersâne-i âmire tarafından yapılmayıp Darbhâne-i Amire cânibinden inşâ olunmuş ve meâl-i arzuhâle nazaran mukaddemâ mahsûs olan revgan-ı zeyt dahi Samsun Gümrüğü malından i‘tâ olunup Tersâne-i mammûre tarafından verildiğine dâir bir gûne kayd ve ma‘lûmât bulunmamış olduğundan bu tarafa dokunur yeri olmayarak keyfiyetin nezâret-i celîle-i mâliyeye havâlesi lâzım geleceğinden mezkûr arzuhâl leffeni‘âde ve takdîm kılınmış olmağla ol bâbda emr u fermân hazret-i veliyyü''l-emrindir. Fî 16 Ş. Sene [12]63 (MİLADİ-1847) Bende Halil Rıfat ** Devletlü Efendim Hazretleri Ereğli Limanı kurbunda Hacı Baba Türbesi civârında kâin fenerin bu kere nev resim olarak müceddeden inşâ olunmasından dolayı muhassas olan revgan-ı zeyt kifâyet etmediğinden zammı istid‘âsınadâir türbe-i mezkûre türbedârları tarafından takdîm olunan arzuhâl devletlü Kapudan Paşa Hazretleriyle vukû‘ bulan muhâbereyi mutazammın olan tezkire-i senâverî ile berâbermanzûr-ı vâlâları buyurulmak üzre leffenirsâ-i sûy-ı sâmîleri kılındığı beyânıyla tezkire-i senâverî terkîmine ibtidâr kılındı. Fî 23 Ş. Sene [12]63(MİLADİ-1847) Ma‘rûz-ı çâker-i kemîneleridir ki Müfadd-ı fermânnâme-i sâmî-i âsafâneleriyle evrâk-ı melfûfemü eddâsı rehîn-i izmân-ı câkerî olmuş ve sûret-i inhâya nazaran fener-i mezkûrun yevmî bir vakiyye revgan-ı zeyt muhasası olup şimdiye kadar olmikdâr revgan ile idâre olunmuş olmasına nazaran şimdi revgan-ı mezbûrun zammına ahzînece pek de lüzûm görünmemiş ve icrâ-yıîcâbıemr ve irâde-i aliyye-i âsafîlerine mütevekkıf mevaddan olarak evrâk-ı mezkûreleffeni‘âde ve takdîm-i hâk-ı pây-ı âlî-i vekâlet-penâhîleri kılınmış olmağla ol bâbda emr u fermân hazret-i men lehü''l-emrindir. Fî 29 Ş. Sene [12]63(MİLADİ-1847) HACI BABA TÜRBESİ BELGE ARŞİVİ Tarih :07/Ca/1263 (Hicrî) 1847 Dosya No :204 Gömlek No :9535 Fon Kodu :C..BH.. Yeni biçimde yapılan Karadeniz Ereğlisi Limanı yakınında Hacı Baba Türbesi yanındaki fenere tahsis olunan zeytinyağı yetmediğinden bir mikdar zammı. a.g.y.tt Tarih :07/N /1263 (Hicrî) 1847 Dosya No :16 Gömlek No :6 Fon Kodu :MVL Ereğli Limanı yakınında Hacı Baba Türbesi civarında vaki fenerin yeniden inşasından dolayı mahsus olan revgan-ı zeytin yetmeyeceğinden zam yapılması. (8. Anadolu) Tarih :12/Za/1266 (Hicrî) M-1850 Dosya No :15 Gömlek No :17 Fon Kodu :A.}MKT.NZD. Bahr-ı Siyah Ereğlisi Limanı''nda Baba Türbesi Mahallesi''ndeki fenerin bir süredir yanmamasının gemi kazalarına sebep olduğundan bahseden Karantina müdürünün şukkasının gönderildiğine dair Tophane Müşiri Fethi Paşa''nın tezkiresi. Kaynak: Başbakanlık Osmanlı Arşivleri
9.12.2014 10:45:27
Bu yazı 5138 defa okunmuştur
Yazara ait tüm yazılar için tıklayınız
16.12. 08:05:45
bilal kaçar diyor ki;
Ereğli tarihinin bir gerçeği hakkında yapmış olduğunuz
bu araştırma için bir Ereğlili olarak teşekkür ederim.
Çünkü bu bilgiler bu belgeler, Ereğli tarihi üzerine bu zamana
kadar okuduğum hiç bir kitapta yoktu.
Ayrıca, Göztepe üzerinde yapılacak işlemlere de yardımcı olabilecek
bilgi-belgeler sunmuşsunuz. Tebrik ederim.
|
|